El corrector de léxico en euskera Hobelex adaptado para LibreOffice

El centro de terminología y lexicografía, UZEI, ha adaptado el corrector léxico para euskera Hobelex al paquete ofimático LibreOffice. Si trabajamos con la suite ofimática de software libre, sea cual sea el sistema operativo utilizado (Windows, MacOSX, Linux), a partir de hoy podremos utilizar de forma gratuita el corrector léxico Hobelex.

Hasta hoy, LibreOffice traía de modo predeterminado el motor húngaro HUNSPELL, que presenta algunas limitaciones para el euskera. A partir de ahora, podrá trabajar con la herramienta para el tratamiento morfológico euLEMA, creada por UZEI específicamente para el euskera. Y el usuario constatará por sí mismo que esa decisión conlleva una serie de ventajas.

Dado que el corrector Hobelex para LibreOffice utiliza tecnología creada por UZEI específicamente para el euskera, nos ofrece propuestas más adecuadas, esto es, propuestas más precisas y pertinentes para corregir tanto la ortografía como el léxico. En consecuencia, el usuario no tendrá que descartar numerosas opciones inútiles una por una para elegir la corrección adecuada. Gracias a ello, corregirá más rápido.

Además, y tal como ocurre con las versiones online y Microsoft Windows (que han tenido más de 15.000 descargas), actualizarán constantemente el corrector para LibreOffice: en cuanto Euskaltzaindia publique nuevas normas o la Comisión de Terminología tome una nueva decisión.

Cuando en noviembre de 2014 presentaron el primer corrector léxico, la base de datos que alimenta Hobelex (euLEX) tenía 117.806 entradas. Desde entonces, han seguido alimentando esa base de datos tanto con las normas aprobadas por Euskaltzaindia como con las propuestas realizadas por la Comisión de Terminología del Gobierno Vasco. Y no sólo eso: también han añadido en la base de datos EuLEX las nuevas palabras que surgen en el día a día: nombres propios, abreviaturas… Todo ello para que el corrector cubra la mayor parte de léxico posible. A día de hoy, euLEX ha crecido un 21%, y tiene 143.000 entradas.

Este mismo año, el 11 de enero, Euskaltzaindia aprobó 1.353 formas nuevas en el Diccionario Unificado. En cuanto Euskaltzaindia publicó las nuevas normas actualizaron HOBELEX con todas ellas, y el 28 de enero ya estaba disponible la versión actualizada.

Para desarrollar el plugin Hobelex para LibreOffice, UZEI ha contado con la ayuda de la Diputación Foral de Gipuzkoa y de Laboral Kutxa.

Euskara eguneratuan idazteak hizkuntzaren normalizaziorako duen garrantziagatik garatu genuen 2014an HOBELEX, euskararako lehen lexiko-zuzentzailea.

Baliabide mugatuak genituen horretarako, eta, ahalik eta erabiltzaile gehienera lehenbailehen iristeko, PCetako Microsoft Windowserako plugina kaleratu genuen lehendabizi. Harekin batera eskaini genuen online bertsioa, edozein sistema eragilerekin doan erabil daitekeena.

HOBELEXen lehen pluginak 15.000 deskarga izan ditu geroztik, eta erabiltzaileek harrera bikaina egin diote.

Zergatik LibreOffice?
Oso harro gaude 2014an kaleratu genuen zuzentzailearekin, baina ez zen aski erabiltzaile guztiengana iristeko. Software libreko eta doako office-pakete erabiliena eta ezagunena da LibreOffice. Horregatik, HOBELEX aurkeztu genuen egunean bertan hitzeman genuen LibreOffice-rako ere garatuko genuela plugin berria.

PCrik edota Microsoft Windows-ik erabiltzen ez duen euskaldun ugarik eskatu zigun orduan haientzako moduko zuzentzailea garatzeko. Izan ere, erabiltzaile horiek ere behar dute euskaraz akats ortografikorik gabe eta, gainera, lexiko zuzen eta eguneratuarekin idazten lagunduko dien zuzentzaile eguneratua.

Hitzemandakoa bete dugu orain, eta jada sarean jarri dugu LibreOffice erabiliz ere euskara eguneratuan idazteko plugina.

Beraz, LibreOffice bulegotikarako suite-arekin lan egiten badugu, edozein sistema eragiletan (Windows, MacOSX, Linux) erabili ahal izango dugu gaurtik aurrera HOBELEX lexiko-zuzentzailea, doan.

Euskara ez da hungariera
Egia da, ezin izan dugu LibreOffice-rako plugina nahi izan dugun bezain azkar kaleratu: lanak eman dizkigu bertsio berria garatzeak. UZEIn euskararekiko dugun konpromisoari eutsiz, bertsio berri hau errazago garatzeko har genitzakeen lasterbide batzuk baztertu, eta HOBELEXen zuzentasunari lehentasuna ematea erabaki genuen hasiera-hasieratik.

Horregatik, hain zuzen ere, ez dugu erabili HUNSPELL motor ezaguna, jatorrian hungarierarentzat garatu zena, eta zenbait zuzentzailek erabiltzen dutena. Izan ere, euskara ez da hungariera. Orduan, zergatik erabili hungarierarentzat sortutako baliabide bat euskarak behar zuen zuzentzailea garatzeko? UZEIn badakigu bide luzeena aukeratzea nekezagoa izan daitekeela, baina onurak ere izan ditzakeela.

Horrela, gaur aurkezten dugun LibreOffice-rako zuzentzailea euskararentzat berariaz garatutako teknologian oinarritutako lehen zuzentzailea da, eta teknologia hori UZEIk garatu du, gainera. Labur esateko, gaur arte LibreOffice-k, euskararentzat mugak dituen HUNSPELL motorra zekarren lehenetsia. Hemendik aurrera, berariaz euskarentzat UZEIk sortutako tratamendu morfologikorako euLEMA tresnarekin lan egin ahal izango du. Eta erabiltzaileak nabarituko dituen ondorioak ekarri ditu erabaki horrek.

Ahalegin handiagoak, emaitza hobea
UZEIk bereziki euskararentzat sortutako teknologia erabiltzen duenez, LibreOffice-rako garatu dugun HOBELEXek proposamen egokiagoak egiten ditu: ortografia eta lexikoa zuzentzeko proposamen zehatzagoak eta pertinenteagoak egiten ditu. Erabiltzaileak, beraz, ez ditu banan-banan alferrikako aukera ugari baztertu beharko zuzenketa egokia aukeratu ahal izateko. Azkarrago zuzentzen lagunduko dio horrek.

Gainera, online eta Microsoft Windows-erako bertsioekin egiten dugun bezala, etengabe eguneratuko dugu LibreOffice-rako zuzentzailea: Euskaltzaindiak arau bat kaleratu bezain laster, edo Terminologia Batzordeak erabaki bat hartu bezain laster.

UZEIren ezagutza lexikoa oinarri duen zuzentzailea
Euskara hizkuntza bizia da, normalizazio-bidean dabilena. Esaterako, gaur egungo euskara eta 2014koa ez dira berdinak. Arau, gomendio eta irizpide berriak kaleratu dira HOBELEXen lehen bertsioa sarean jarri genuenetik. Mailegu berriak, neologismoak… sortu dira geroztik, gainera.

2014ko azaroan, euskararako lehen lexiko-zuzentzailea kaleratu genuenean, 117.806 sarrera zituen HOBELEXen oinarrian dagoen datu-baseak, euLEX izenekoak. Euskaltzaindiaren arauak eta Eusko Jaurlaritzako Terminologia Batzordearen proposamenak biltzen dituen datu-base hori etengabe osatzen dugu UZEIn. Gainera, Euskaltzaindiaren arau guztiak eta Terminologia Batzordearen azken proposamenak ez ezik, eguneroko jardunean sortzen diren hitz berriak, izen propioak eta laburtzapenak, besteak beste, egunero jasotzen ditugu euLEX datu-basean, zuzentzailearen estaldura ahalik handiena izan dadin. Gaur egun, % 21 handiagoa da euLEX datu-basea, 143.000 sarrera baititu orain.

Ez da harritzekoa: aurten bertan, urtarrilaren 11n, Euskaltzaindiak 1.353 forma berri arautu ditu Hiztegi Batuan. HOBELEX horiek guztiekin eguneratzeko ahalegina egin genuen Euskaltzaindiak arau berriak argitaratu bezain laster, eta urtarrilaren 28an jada sarean jarri genuen bertsio eguneratua.

LibreOffice-rako Hobelex ere, noski, azken arau, gomendio eta irizpide horien guztien arabera moldatua dago.

Gipuzkoako Foru Aldundiaren eta Laboral Kutxaren laguntzarekin garatu dugu LibreOffice-rako HOBELEX plugina.